Links Alberic Loyson en rechts Alfons Vanelslander, omringd door de burgemeester en schepenen van Moorslede
(foto: Dirk Roose/Linda Wyffels).

1991 was voor onze Tuimelarehoek een heuglijk jaar. Twee mannelijke bewoners overschreden de kaap van 100 jaar: Alberic Loyson op 15 september en Alfons Vanelslander op 26 december. Twee eeuwelingen in één kalenderjaar: dat is inderdaad vrij uniek en slechts weinig gemeenten, laat staan een wijk, gegeven. Op de verjaardag van Alfons, op tweede Kerstdag 1991, werden beide honderdjarigen gevierd in de toenmalige parochiekerk van Beitem, en aansluitend tijdens een uitgebreide receptie met gelegenheidstoespraken in "De Schakel", waarbij alle familieleden en de wijkbewoners waren betrokken. Ook het gemeentebestuur van Moorslede liet zich niet onbetuigd. Zoveel jaren later schetsen de wijkgenoten Linda Malfait en Valeer Dessein, hieronder een portret van de twee eeuwelingen Alberic Loyson en Alfons Vanelslander, die allebei tijdens hun rijkgevuld leven twee wereldoorlogen meemaakten!

Alfons Vanelslander

Alfons Vanelslander, bij de viering in de kerk van Beitem van zijn 100ste verjaardag (Foto: Dirk Roose).

Linda Malfait: "Op de wijk de Tuimelare, aan de Oude Heirweg, woonde vroeger Alfons Vanelslander. Iedere 'echte Tuimelaarnare' ziet hem nog zó voor zich: een kleine man, de pijp in de mond, pet op, stil, ietwat stuurs en nadenkend. Als je met hem praatte kreeg je al vlug door hoe evenwichtig en onverstoorbaar hij was. In onze steeds drukker wordende maatschappij bleef hij steeds zijn eigen zelf. Hij was niet iemand die door de bomen het bos niet meer ziet. Hij wist wat voor hem belangrijk was en niemand kon hem een stap vlugger laten zetten. En dat was geen wonder, want hij was nogal wat gewend!"

"Alfons werd geboren op de Koekuit in Moorslede op 26 december 1891, als oudste van 9 kinderen en als zoon van eenvoudige landarbeiders. Later verhuisden ze naar café 'De Kroon' in Beitem. Toen hij 10 jaar was ging hij al werken in de steenbakkerijen, maar na een dijbeenbreuk veranderde hij van beroep en werd vlasbewerker op de boerderij, aan de overkant van de huidige Euro-Shop."

"In 1911 begon hij zijn legerdienst, in 1913 zwaaide hij af om in 1914 terug opgeroepen te worden. Eerst tegen de Duitse grens, vanwaar hij samen met zijn compagnie te voet terugkwam, en daarna aan de Ijzer in Diksmuide. Daar lagen de Belgische loopgraven slechts enkele tientallen meters van de Duitse verwijderd. De naam ‘Dodengang’ zegt genoeg. Nachtelijke bombardementen, onophoudelijke artilleriebeschietingen, Duitse sluipschutters en gifgas maakten het leven tot een hel. In water, modder en stank de ijskoude winters trotseren viel ook niet mee. Bovendien werd het voedseltransport soms belemmerd door bombardementen en slechte organisatie. Loslopende dieren werden geslacht en rauw opgegeten en er werd gedronken uit beken. De eerste winter had bijna het hele Belgische leger buikloop. Van hygiëne was er geen sprake (ooit droeg Fons 3 maanden dezelfde sokken) en in de loopgraven krioelde het van bv. ratten, luizen en vlooien."

"En dan nog het oorverdovende lawaai! Je vraagt je ook af wat er door zo’n man heengaat wanneer hij zijn eerste kogel moet afvuren. Het besef dat je misschien iemand doodt ... En later dan het besef dat je het gewoon geworden bent, omdat het enige wat nog telt overleven is. Ieder moment was er immers kans dat je stierf door een granaat of kogel zoals de mannen rond jou. De angst was voor velen ondraaglijk en ze werden gek of pleegden zelfmoord. Maar Alfons werd zelfs nooit gewond. HIJ VOCHT VIER JAAR AAN HET FRONT! Alleen helemaal op het einde van de oorlog werd hij ziek en werd hij verzorgd in Calais."

Doodsprentje van Alfons Vanelslander, overleden op 28 augustus 1995.

L. Malfait: "In 1919 werd hij weer opgeroepen en ingezet achter de Rijn. Toen was hij bij de bezetters. Op 1 augustus 1919 zwaaide hij - na in totaal 7 jaar soldaat te zijn geweest - definitief af om naar zijn totaal verwoeste streek terug te keren. Hij kreeg 8 medailles. Toen hij trouwde met Martha Mestdagh, gingen ze in de Oude Heirweg nr. 28 wonen, naast de toenmalige herberg 'De Tuymelaere'. Later verhuisden ze naar nr. 21, waar Martha tot aan haar dood en Alfons tot na zijn honderdste verjaardag bleef wonen. Hun huwelijk bleef kinderloos."

"Alfons stond iedere dag om vijf uur op, maakte een wandeling en dronk daarna zijn borreltje bij de koffie. Of zoals hij zelf zei: " 'k Pakke ’n zatte, 'k doe d'r 'n bitje café in en 'k vulle dad'an mè witte." Per dag dronk hij ook nog een drietal Rodenbachs en van 's morgens tot ’s avonds rookte hij een 'pupe mè ne truus'. Als weduwnaar ging hij iedere week naar de kruidenierswinkel. Hij wou alleen de basisproducten uit de streek: kaas, boter, suiker, appelen ... Een sinaasappel wees hij verontwaardigd af met: "Ik eet dat niet!" Voor zijn 90ste verjaardag kocht hij nog een nieuwe fiets en tot zijn opname in het rusthuis fietste hij elke week naar zijn broer in Ledegem."

Naar een kwinkslag moest hij nooit lang zoeken. Toen de dokter vroeg: "Fons, hebben die pillen die ik je voorgeschreven heb, geholpen?" antwoordde hij: " 'k Heb ze gelukkig niet ingenomen, want toen ik ze in de kachel gooide ging die 'dood'!" En zo ging Fons onwrikbaar zijn eigen gang. Met de hulp van familie kon hij alleen in zijn huisje blijven ... tot hij meer dan 100 jaar was. Daarna verhuisde hij naar het Rusthuis Maria Middelares in Moorslede, waar hij nog bijna 4 jaar woonde en er overleed op 28 augustus 1995, in zijn 104de levensjaar. Mensen zoals Fontje zijn er niet veel!"

Alberic Loyson

Alberic Loyson op de dag dat hij 100 jaar werd (Foto: Dirk Roose).

Valeer Dessein: "Alberic Loyson werd geboren op de wijk van de Tuimelare op 15 september 1891. Zijn vader was steenbakker. Het was logisch dat Alberic op 12-jarige leeftijd zijn vader vergezelde naar de steenoven. Vertel dit maar 'ns aan de huidige jeugd. De leerplicht tot 14 jaar werd in ons land pas in 1914 van kracht, vlak voor het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog."

"Zwaar labeur is altijd zijn deel geweest. Hij ging werken in de cichorei-ast, de kolenmijnen, een suikerfabriek in Noord-Frankrijk (waar ze de Vlamingen zo graag zagen komen) om tenslotte als grondwerker de pensioengerechtigde leeftijd te bereiken. Iets gemakkelijks zit er niet tussen zeker? Tussendoor maakte Alberic ook nog de 2 wereldoorlogen mee, met vooral de vlucht richting Frankrijk, toen de binnengevallen Duitse troepen in 1914 onze streken bereikten."

Bidprentje voor Alberic Loyson, overleden op 9 mei 1992.

V. Dessein: "Alberic was gehuwd met Suzanne Lannoy, die stierf in 1969. Ze hadden één dochter, die huwde met Roose. Dirk Roose, één van de kleinkinderen, werd in 1974 Belgisch kampioen bij de junioren-wielrenners. Dat was één van Brieks hoogtijdagen. Vanaf zijn 85ste verhuisde Alberic van zijn huis in de Ten Bunderenstraat naar het Rust- en Verzorgings Tehuis (RVT) Maria Middelares in Moorslede. Van de eerste dag jeunde hij zich daar. Bij een bezoek trakteerde hij je graag op oude vergeten (spijtig !) volksliedjes. Wel vond hij het jammer dat hij zijn duiven en vinken, waar hij zo van hield, moest missen."

"Alberic was een geboren optimist en als we vroegen naar het geheim van zijn lang leven diepte bij zijn levenswijsheid op: "Altijd de goede kant van het leven zien, de gazet lezen, leute maken en iedere dag naar 'mijn biechtekotje' gaan, dat is de kast waar mijn druppelke jenever staat." Dat was Briek ten voeten uit."

"Bij de viering van zijn 100ste verjaardag gekscheerde hij nog: "Feest maar goed, ik ben er honderd, maar ik zal er zeker tien jaar bij doen en dan feesten we ieder jaar." Spijtig genoeg kwam er maar een half jaar bij. Zijn gezondheid ging plots achteruit. "Maar ’t is goed geweest" mijmerde Alberic bij zijn heengaan, op 9 mei 1992".

2022: Anna Grymonprez

Anna Grymonprez, kort na haar 101ste verjaardag in 2023 (Foto: Linda Malfait).

Na het eeuwelingenduo van 1991 was het bijna 30 jaar wachten tot, op woensdag 24 augustus 2022, weer iemand van de Tuimelare de gezegende leeftijd van 100 jaar bereikte. Het was niemand minder dan Anna Grymonprez, de laatste uitbaatster van de eeuwenoude voormalige herberg 'De Tuimelare', waarnaar de wijk is genoemd. Anna woont al heel haar leven, sinds haar geboorte in 1922 tot op de dag van vandaag, in de woning van het vroegere café 'De Tuimelare' aan de Oude Heirweg. Niet zonder reden wordt ze, sinds jaar en dag, in de dagelijkse omgang "Anna van den Tuimelare" genoemd. Als jong meisje stond ze jarenlang mee "achter den toog". Vanaf 1951 tot de sluiting in 1955 was Anna uitbaatster van de herberg en daarnaast nog aan het werk als naaister. Ze was getrouwd met Octaaf Malfait (+ 1991) en uit hun huwelijk werd één dochter geboren, Linda Malfait, ook geen onbekende op de wijk en op deze website.

Anna Grymonprez, bloemenmeisje van de "Tuimelaere Classic", 21 augustus 2022 (Foto: HN-Stefan Beels).

Ter gelegenheid van haar 100ste verjaardag haalde Anna Grymonprez zelfs de krantenkoppen en het nieuws van VRT en WTV. Ze werd gevraagd door de wielerclub "De Blauwe Tornado’s" om de bloemen te overhandigen aan de winnaars van de 1ste editie van de wielerwedstrijd "Tuimelaere Classic" in haar wijk De Tuimelare. De eindmeet van de koers lag op slechts een 50-tal meter van haar voordeur verwijderd.

In de media werd Anna meteen enthousiast omschreven als "het oudste bloemenmeisje van het land". In interviews relativeerde ze een en ander: "Vroeger werden hier, ter gelegenheid van de jaarlijkse wijkfeesten, op de Tuimelare wielerwedstrijden georganiseerd en, net zoals mijn twee broers, was ik een wielerliefhebber. Toen er gekoerst werd, mocht ik telkens de bloemen overhandigen aan de winnaar. Maar de voorbije dertig jaar vond hier geen koers meer plaats. Lang geleden was ik dus ook al bloemenmeisje, maar ik had niet verwacht dat ik nu zoveel boeketten zou moeten uitdelen."

Anna Grymonprez opnieuw bloemenmeisje van "Tuymelaere Classic" editie 2023 (Foto: VRT-NWS).

Inmiddels werd op 20 augustus 2023 de tweede editie gereden van "Tuymelaere Classic" (tegelijk het West-Vlaams Kampioenschap van de Landelijke Wieler Unie) en alweer werd Anna Grymonprez aangezocht om de bloemen uit te reiken aan de winnaars. Chris Vynckier, wijkbewoner en lid van De Blauwe Tornado's: "We hebben het genoegen om het oudste bloemenmeisje van België te mogen verwelkomen. De coureurs kijken er echt naar uit om de bloemen te krijgen van Anna. Zij woont op de wijk Tuimelaere en ze wordt enkele dagen na de koers 101. We hebben hier op de Tuimelare al voor de derde keer een honderdplusser gevierd. Dit is hier echt een goeie kweekvijver voor eeuwelingen. Telkens proberen we er iets speciaals voor te doen. "

Anna Grymonprez, geflankeerd door de Moorsleedse schepenen S. Beernaert (rechts) en G. Vanthuyne (links)
(Foto: HLN - Maxime Petit).

Met al dat wielernieuws zouden we bijna vergeten dat "het bloemenmeisje" Anna Grymonprez ook zélf feestelijk in de bloemen werd gezet bij haar 100ste verjaardag. De Moorsleedse schepenen Sherley Beernaert (STER) en Geert Vanthuyne (VISIE) kwamen langs om gelukwensen en geschenken te overhandigden van de gemeente, de provincie en de koning. 's Anderendaags werd de eeuwelinge gevierd door het wijkcomité. Valeer Dessein, die zich al jaar en dag inzet voor de Tuimelare, bracht namens alle buurtbewoners hulde aan de oudste inwoonster van de Tuimelare:

Een stralende eeuwelinge (Foto: Linda Malfait).

"100 jaar geleden ben je hier geboren. Het bleef voor "eeuwig" je thuis. Anna van den Tuimelare, zo kende men je. Met alles was je verknocht aan Den Tuimelare, zijn geschiedenis, zijn mensen, zijn grond. Je kan er zo boeiend over vertellen bijv. dat Maurice Desimpelaere, de winnaar van o.m. Parijs-Roubaix in 1944, hier op de Tuimelare zijn eerste koersen reed. En van grond gesproken: je moestuin was een model. Geleerd van moeder Marie. Je was een perfecte huismoeder met de zorg voor vader Achiel, moeder Marietje en man Octave Malfait, zo vroeg hulpbehoevend. Dochter Linda, bedreven in de geschiedenis en de heemkunde van den Tuimelare, is je dagelijkse, onvervangbare steun. Vergeten we zeker niet Christian Decru, Linda’s man, bereid voor alle karweitjes. Anna, proficiat in naam van alle Tuimelarenaars, geniet nog van een goeie gezondheid en het gezelschap van je familie, buren en de Tuimelare." (Valeer Dessein)

Wat is het geheim van 100 jaar worden?

Volgens de meest recente beschikbare cijfers leven er over de hele wereld naar schatting zo'n half miljoen honderdjarigen. Verwacht wordt dat dit aantal tegen 2050 zal stijgen tot 3,7 miljoen. Daarmee vormen de 100-plussers, ooit beschouwd als een zeldzame leeftijdscategorie, tegenwoordig - verhoudingsgewijs - de snelst groeiende demografische groep van de wereldbevolking. Sinds de jaren zeventig van de vorige eeuw verdubbelt het aantal eeuwelingen om de 20 jaar! Begin 2023 telde het Belgisch bureau voor de Statistiek (STATBEL) in ons land 1.832 mensen van 100 jaar en ouder (waarvan 1.615 vrouwen en 217 mannen). Mirko Petrovic, diensthoofd geriatrie van het UZ Gent, voorspelt dat er 2050 naar schatting 17.000 Belgen honderd jaar of meer op de teller hebben staan: dat is een héél voetbalstadion vol! Degenen die nu geboren worden zullen dan gemiddeld 6 jaar ouder worden dan nu. De huidige levensverwachting bij de geboorte bedraagt in het Vlaams Gewest 84,5 jaar bij de vrouwen en 80,6 bij de mannen. Leeftijdsverdeling naar geslacht in het Vlaamse Gewest in 1923 (© STATBEL). De leeftijdspiramide van het Vlaamse Gewest vertoonde halfweg 2023 het karakteristieke profiel van een verouderde bevolking: een zware subtop en een smaller wordende basis. Globaal waren er toen in Vlaanderen 102 vrouwen tegenover 100 mannen. Bij de oudere bevolking wordt het overwicht van de vrouwen steeds maar groter: 120 vrouwen tegenover 100 mannen bij de 65-plussers, 180 vrouwen tegenover 100 mannen bij de 85-plussers en bij de honderdjarigen en ouder maar liefst 342 vrouwen tegenover slechts 100 mannen!

Linda Malfait: "Wanneer iemand 100 jaar wordt, zoals mijn moeder Anna Grymonprez in 2022, is een van de eerste vragen, die familieleden, wijkgenoten, vrienden of journalisten stellen: "Wat is het geheim waardoor een man of vrouw zo oud wist te worden?" De twee honderdplussers van 1991 bijvoorbeeld, Alberic Loyson en Alfons Vanelslander, hielden allebei van hun dagelijkse 'druppelke', waren positief ingesteld en genoten van de kleine dingen in het leven. Zou dat het geheim zijn geweest van hun uitzonderlijk hoge leeftijd? Of hadden ze een portie geluk die de meeste mensen niet te beurt valt? Of zat het "lang leven" in de familie, anders gezegd, hadden ze misschien goed plantzaad (DNA- erfelijk materiaal)?"

De geheimen van een lange levensduur ontrafelen is niet eenvoudig, want allerlei factoren spelen een rol. Wél staat het wetenschappelijk vast dat sommige (variaties van) genen, voor 20 à 35% bepalen of een pasgeboren mens een hoge leeftijd en eventueel de kaap van 100 jaar KAN, maar daarom niet ZAL bereiken. Dat pakket van gunstig genetisch materiaal belooft wel een hogere levensverwachting, maar bepaalt dus niet alles. Ook wat een persoon meemaakt en hoe hij/zij leeft spelen immers een rol.

Honderdjarigen geven al hun goede genen door aan hun kinderen. Misschien slagen onderzoekers er ooit in om iedereen van deze "oudmakende" genen te voorzien. Al rijst meteen de vraag of een algemeen verlengde levensduur op zich echt zo'n rooskleurig vooruitzicht is. Prof. Herman Van Oyen, expert inzake levensverwachting: "Dat we steeds langer zullen leven, staat vast. Of we die extra jaren ook in goede gezondheid doorbrengen, hangt van onszelf af. In 2010 is de berekening gemaakt voor mannen en vrouwen die 50 waren. Van de 34 levensjaren die vrouwen dan gemiddeld nog te goed hadden, zullen ze slechts 57% ervan doorbrengen in uitstekende conditie. Nadien dreigen beperkingen, ziekten, kwalen die maandenlang aanslepen of van chronische aard zijn."

Kaart met de zogeheten Blauwe Zones in de wereld.

Sinds het begin van deze eeuw hebben deskundigen op het domein van demografie, biologie en genetica op aarde een aantal afgebakende gebieden, zogeheten "Blauwe Zones", geïdentificeerd waar véél meer mensen opvallend langer, gezonder en gelukkiger leven dan in de rest van de wereld (zie de kaart hierboven). De vraag was en is: wat hebben deze compleet verschillende streken gemeen? Speelt gewoon toeval een rol? Ligt het aan een geheim dieet? Of worden er massaal goede genen van generatie op generatie doorgegeven, waardoor de inwoners relatief vaak stokoud worden?

Na uitgebreid en langdurig veldonderzoek kwam men in de Blauwe Zones een aantal gemeenschappelijke kenmerken op het spoor inzake levensstijl (o.m. eet- en leefgewoonten) en leefomgeving, die ervoor zorgen dat een mens er gezond oud wordt. Het zit ‘m in een mix van eigenlijk alledaagse en vanzelfsprekende dingen, zoals gezond voedsel, dagelijkse orde en regelmaat, het gezelschap van anderen en een positieve kijk op het leven. In de VS zijn inmiddels hier en daar al kunstmatige Blauwe Zones gecreëerd, omdat blijkt dat die de levensverwachting verhogen én de ziektekosten drastisch verlagen. Hier volgt een beknopte lijst van "de geheimen van 100-jarigen", die men wereldwijd in de Blauwe Zones heeft (her)ontdekt:

• De bewoners van de Blauwe Zones bewegen veel, op een natuurlijke wijze. Ze werken zich niet dagelijks in het zweet in een sportschool. In plaats daarvan leven ze in een omgeving die hen stimuleert om voortdurend te bewegen, op een natuurlijke manier, zonder er bij na te denken: in de vorm van lichamelijk werk, wandelen, fietsen, het huishouden doen, gaan winkelen, de maaltijden bereiden, een kudde schapen hoeden, enz. Ze doen aan tuinieren en hebben weinig mechanische, electrische of met motor aangedreven hulpmiddelen voor het werk in huis en tuin. En wanneer ze de pensioenleeftijd (die vaak boven de 80 jaar ligt!) bereiken stoppen ze niet met bewegen maar blijven, naar eigen vermogen, actief tot het einde van hun leven!

• In de Blauwe Zones hebben de mensen veelal een duidelijk doel in het leven, waarvoor ze iedere ochtend het bed uit willen komen. Ze zorgen ervoor dat ze zich nooit vervelen. Ze trainen hun brein door lectuur (de dagelijkse krant, tijdschriften, boeken lezen, enz.), kruiswoordraadsel invullen, experimenteren met een nieuwe technologie, musiceren, muziek beluisteren, een hobby, knutselen, studeren, het maakt niet uit. Hoe meer nieuwe uitdagingen, hoe beter. Zo houden ze de hersenen in topvorm en dat is belangrijk voor hun geestelijke gezondheid. De dag rond van achter de sanseveria's in een zetel naar buiten staren is nergens goed voor. Het hebben van een welomschreven doel kan tot 7 jaar extra levensverwachting opleveren.
  
  

• De mensen van de Blauwe Zones staan positief in het leven. Ondanks de gebreken die komen kijken bij het ouder worden hebben ze nog altijd plezier in het leven. Ze zijn blij voor elke nieuwe dag en genieten van wat nog kan, van de schoonheid van de omgeving en van de kleine dingen des levens. Ze koesteren de herinnering aan de mooie dingen die ze in het leven hebben meegemaakt. Op een eeuw tijd kan er heel wat gebeuren. Ook honderdjarigen kenden tegenslagen, bijv. het overlijden van een partner of een kind. Toch geven ze aan dat ze gelukkig zijn, omdat ze van jongs af hebben geleerd om bepaalde nare dingen uit het verleden los te laten. Kortom, ze kunnen decennia lang weduwe of weduwnaar zijn, zonder levenspartner thuis alléén wonen, en zich toch gelukkig voelen. Wie moeite doet om fit ouder te worden is vaak ook kwiek genoeg om lang zijn/haar eigen boontjes te doppen!

• Stress vermijden is voor de bewoners van de Blauwe Zones zeer belangrijk. Ze laten zich niet opjagen en vinden het echt niet nodig om, zoals in onze jachtige Westerse samenleving, altijd en overal bereikbaar te zijn op de smartphone. Ze zorgen voor de nodige ontspanning en drukken geregeld de pauzetoets in om mogelijke stress van zich af te schudden. Okinawanen nemen een paar momenten per dag om hun voorouders te gedenken. Adventisten bidden tusendoor. Die instinctieve zucht naar gemoedsrust ("een gerust geweten") kan de levensverwachting enorm verhogen.
  
  

• De onderzoekers kwamen er algauw achter dat "ergens bijhoren", "het geloven in iets of iemand" helpt. Slechts 5 van de 263 honderdjarigen die werden geïnterviewd behoorden niet tot een geloofsgemeenschap. Het maakte niet uit welk geloof ze beleden. Het bijwonen van op geloof gebaseerde diensten gedurende minstens vier keer per maand kan 4 tot 14 jaar toevoegen aan de levensverwachting.

• "Alles met mate", zo luidt het motto van de BlauweZones-bevolking. Geen wonder dat monniken en vrouwelijke contemplatieven met gemak de leeftijd van 90 of 100 jaar bereiken, ver boven het landelijke gemiddelde. In een abdij verloopt elke dag immers volgens een natuurlijk stramien, met een harmonische afwisseling van duidelijk afgebakende perioden van bidden, werken, ontspanning, studie, slapen. Die orde en regelmaat brengen rust.

• In de Blauwe Zones wordt veel belang gehecht aan voldoende uren slaap. Met name de oudere generaties gaan er nog "met de kippen op stok" wanneer de zon ondergaat, en komen het bed weer uit bij het krieken van de volgende dag. De meeste mensen, m.n. in het mediterraans gebied, doen elke middag een dutje van zowat een half uur.
  
  Een bestseller: het Blue Zones kookboek van Dan Buettner, met recepten om (misschien) 100 mee te worden...

• Het valt op dat de bejaarden in de Blauwe Zones vooral leven van biologisch plantaardige voeding. Ze hebben hun eigen groenten- en kruidentuin en fruitbomen. De tafel is gedekt met hoofdzakelijk seizoensgebonden, plaatselijk geteelde en onbewerkte producten, die niet zijn aangetast door bewaarmiddelen, smaakversterkers en andere additieven. Op het menu staan ook alle soorten bonen, volle granen, zoete aardappels, pasta, olijfolie, noten, groene thee en ...geitenmelk en geitenkaas. Het Japanse dieet - van heel veel verse groenten, fruit, vis, rijst, soja, en met weinig vlees - wordt, net zoals het mediterraans dieet, tot de gezondste ter wereld gerekend. Beide diëten worden deels verantwoordelijk gehouden voor de zeer hoge levensverwachting en voor het hoge aantal eeuwelingen op de eilanden Okinawa (Japan), Sardinië (Italië) en Ikaria (Griekenland).

• Mensen in alle blauwe zones drinken, gespreid over de hele dag, 5 tot 6 glazen water. Regelmatig, zelfs dagelijks, drinken ze met mate alcohol (behalve de Adventisten in California). Op Sardinië is er dagelijks een "happy Hour": in de vooravond samen een aperitiefje drinken. Matige drinkers overleven zelfs niet-drinkers! De truc is om zich te beperken tot 1 tot 2 glazen (bijv. rode wijn) per dag, bij voorkeur bij het eten of tijdens het gezellig samenzijn met familie of vrienden. Dat sorteert een positief effect op het humeur en het algemeen welbevinden.
  
  

• Niet alleen wat je eet, maar ook HOE je eet heeft een invloed op de gezondheid en de levensverwachting. Mensen in de Blauwe Zones eten hun kleinste maaltijd in de late namiddag of in de vroege avond en de rest van de avond niets meer, om zo de maag te sparen en makkelijker de slaap te vatten. Ze nemen ook de tijd om te eten: traag en lang kauwen bevordert de spijsvertering. De mensen eten enkel wanneer ze honger hebben, en - alweer - met mate. Een belangrijk voedingsbeginsel luidt: "Eten tot de maag voor ongeveer 80% is gevuld". Deze stelselmatige verlaging met 20% van de calorie-inname voorkomt zwaarlijvigheid (=obesitas) en heeft een gunstige invloed op de levensduur van het menselijk organisme. Dit staat haaks op de eetgewoonten in het Westen, waar voedsel in overvloed is, meer dan ons lichaam nodig heeft of aankan, wat de oorzaak is van overgewicht en allerlei aandoeningen.

• Bijna alle bejaarden in de Blauwe Zones stellen hun familie en geliefden op de eerste plaats. Ze zijn trouw aan een levenspartner en zetten zich in voor de relatie. Dit kan uitmonden in een 3 jaar hogere levensverwachting. Ze investeren tijd en liefde in hun kinderen, zodat ze een grotere kans hebben om zelf later zorg te ontvangen als ze dat nodig hebben. Voor de kinderen staan de (groot)ouders op de eerste plaats, niet het werk. Ze nemen hun ouders op in hun huis of gaan wonen nabij het ouderlijk huis. Op Sardinië bijvoorbeeld komen slechts drie op de tien 100-plussers terecht in een zorgcentrum. Alle gelegenheden zijn goed om een familiefeest te oraniseren, waarbij iedereen samenkomt rond één grote tafel. Niet alleen lichamelijke gezondheid is dus belangrijk bij het ouder worden, ook een goede geestelijke gezondheid is cruciaal.
  
  

• Een hechte vriendenkring is in de Blauwe Zones goud waard. Het moeten er niet veel zijn, één goeie is al genoeg! Vrienden zorgen ervoor dat een mens langer jong blijft. Voldoende sociale contacten in het algemeen en een hechte vriend(inn)enkring in het bijzonder houden de hersenen actief en voorkomen stress. Regelmatig contact met gelijkgestemden, met mensen die op dezelfde golflengte denken en dezelfde doelen hebben is een niet te versmaden voorrecht.

• Een sterk sociaal netwerk is in de Blauwe Zones erg belangrijk voor het bereiken van een hoge leeftijd. Het ouder worden wordt er helemaal niet als iets negatiefs beschouwd. De ouderen behouden integendeel een essentiële plaats in de plaatselijke gemeenschap. Het gaat erom met hoeveel mensen je op een dag omgaat. Niet alleen met de directe familieleden, maar ook met de mensen in de buurt, op straat, in de winkel, op een terras, enz. Samen koffie drinken, keuvelen over koetjes en kalfjes, een kaartje leggen, een concert bijwonen, vrienden bezoeken, vrijwilligerswerk doen of iets nieuws leren doen echt wonderen! Zo'n natuurlijk sociaal vangnet heeft onmiskenbaar een gunstige invloed op de levensverwachting: het voorkomt vereenzaming, isolement en zelfverwaarlozing ("clochardisation", noemen de Fransen dat).

• In de Blauwe Zones is niet alleen doorslaggevend hoe je leeft, maar ook WAAR je leeft. Onderzoekers ontdekten dat de kansen om 100 jaar te worden aanzienlijk de hoogte in gaan wanneer mensen in een buurt wonen met mensen van verschillende leeftijden. Het wonen op een eiland of op het platteland is bevorderlijk voor het behoud van een traditioneel gezonde levensstijl en hechte sociale banden. Dit laatste verklaart allicht waarom er op de Tuimelare nogal wat mensen een hoge leeftijd bereiken, en waarom enkelen ervan de kaap van 100 jaar overschrijden.