Tuimelarestraat 26. Hoeve (foto: Linda Malfait).

Twee boerderijen, 1 boerenburgerhuis en 1 boerenarbeidershuis van de Tuimelarewijk zijn opgenomen als bouwkundig patrimonium in de Inventaris van Onroerend Erfgoed in Vlaanderen. Deze panden hebben, volgens het Vlaams Agentschap van Onroerend Erfgoed (AOE), een VASTGESTELDE bouwkundige erfgoedwaarde, maar zijn daarom (voorlopig althans) nog niet beschermd.

Het Agentschap beschermt enkel gebouwen die een HOGE erfgoedwaarde hebben, om deze zo te bewaren en veilig te stellen voor de toekomstige generaties. Het is daarom verboden om beschermd erfgoed te ontsieren, te beschadigen, te vernielen, te verwijderen, te slopen of op een andere manier de hoge erfgoedwaarde aan te tasten. Dat wil niet zeggen dat er niets meer mag gebeuren in of veranderen aan dat beschermd erfgoed. Het betekent wél dat de eigenaar en/of gebruiker "als een goede huisvader" het in goede staat moeten behouden, en dus de nodige werken voor herstelling, beveiliging en beheer moet (laten) uitvoeren om de toekomst van het gebouw te waarborgen. Voor het uitvoeren van die werken is altijd vooraf een schriftelijke toelating vereist van de bevoegde overheid.

Linda Malfait geeft hieronder een volledig overzicht van 4 boerderijen, 1 boerenburgerhuis en 1 boerenarbeiderswoning op de Tuimelare. Vier van deze agrarische gebouwen pronken mooi op de lijst van het Vlaams Onroerend Erfgoed:

Tuimelarestraat 26. Gebouwen rond het erf van de hoeve (foto: © Inventaris Onroerend Erfgoed).
1. Tuimelarestraat 26. Boerderij gebouwd in 1921, naar een ontwerp van de bekende architect Ernest Apers, volgens de streekeigen hoevebouw uit de periode na WO I (1914-1918). Rondom de grote binnenkoer staan het boerenhuis (met rondbogig heiligennisje in de gevel), het bakhuis, de ast, de schuur en de stallen. Vroeger stonden er twee lindebomen bij de erftoegang, en ook een koortskapelletje. Naar verluidt zou de boerderij plaats moeten ruimen voor een uitbreiding van het Moorsleeds industrieterrein.
   De opdrachtgever: notaris Achille Lagae-Elisa Luyckx (Jette).
   De aannemer: Entr’aide (Brussel).
   Voor een volledige architecturale beschrijving kan men terecht op deze webpagina van de Inventaris van het Onroerend Erfgoed (IOE).
   
   Boerenarbeiderswoning, Oude Heirweg 26, van het einde van de 19de eeuw (foto: Linda Malfait).

2. Oude Heirweg 36. Boerenarbeidershuis uit het vierde kwart van de 19de eeuw. Bewoond door en eigendom van Erna Sinnesael.
   De architectonische beschrijving van het pand kan men lezen op deze webpagina van de Inventaris van het Onroerend Erfgoed (IOE).
   
   Oude boerenwoning, Beitemstraat 21, die in 2021 werd afgebroken (foto: Linda Malfait).

3. Beitemstraat 21. Boerenburgerhuis dat werd gebouwd in 1923 en in 2021 werd gesloopt. Een architectonische beschrijving ervan is beschikbaar op deze webpagina van de Inventaris van het Onroerend Erfgoed (IOE).
   
   Kouterweg 64-66. Een dubbel-boerderij aan weerskanten van de weg (foto: © Inventaris Onroerend Erfgoed).
   
   Kouterweg 64-66. Grondplan van de dubbel-hoeve (© Informatie-Vlaanderen).

4. Kouterweg 64-66. Aan weerszijden van de weg twee - qua grondplan -vrijwel identieke boerderijen, waarvan de losse bestanddelen a.h.w. mekaars spiegelbeeld vormen. Het geheel vormt een mooi voorbeeld van de regionale bouwstijl die dominereerde vanaf het laatste kwart van de 19de eeuw tot en met de periode van wederopbouw na WO I (de jaren 1920). Een van de boerenwoningen werd tijdens de Tweede Wereldoorlog (1940-1945) vernietigd en in 1972 herbouwd ...op een andere plaats. Voor een uitgebreide architecturale beschrijving van de 'dubbel-hoeve' kan men terecht op deze webpagina van de Inventaris Onroerend Erfgoed (IOE).
   
   Hoeve Carlos Depuyt-Foulon, Oude Heirweg 36 (foto: Linda Malfait).

5. Oude Heirweg 53. Hoeve, bewoond door en eigendom van Carlos Depuyt en Ann Foulon. Deze boerderij dagtekent vermoedelijk uit de 19de eeuw, maar we vinden ze niet terug op de lijst van Inventaris van het Onroerend Erfgoed (IOE).
   
   Hoeve. Knaagreepstraat 2, ontworpen door de heropbouw-architect Ernest Apers (foto: Linda Malfait).

6. Knaagreepstraat 2. Een hoeve die evenmin op de lijst staat van Inventaris van het Onroerend Erfgoed (IOE), hoewel de vermaarde architect Ernest Apers* de plannen ervan tekende na WO I (1914-1918).
   De opdrachtgever: Henri (Hendrik) Delzeyne.
   De aannemer: Entr’aide (Brussel).

   * Architect Ernest Apers, geboren in 1883 in Boom, werd na de Eerste Wereldoorlog (1914-1918), door de Dienst der Verwoeste Gewesten van West-Vlaanderen gevraagd om te komen helpen bij de heropbouw van tal van openbare gebouwen en privé-woningen, die geheel of gedeeltelijk in puin lagen. Hij vestigde zich in 1920 in Roeselare en bleef er ook wonen. Zijn architecturaal werk is van groot belang geweest voor onze streek. Getuigen daarvan: een aantal geklasseerde gebouwen en hoeves die zijn ontworpen in de typische streekeigen bouwstijl van die tijd. Apers kreeg eveneens verscheidene opdrachten voor de sociale huisvestingsmaatschappijen "De Mandel" (Roeselare) en "Eigen Heerd" (Rumbeke). Later was hij de 'bouwmeester' van heel wat particuliere woningen in strakke art decostijl. In 1959 verhuisde Apers naar Heverlee waar hij bij zijn zoon ging wonen en er enkele maanden later overleed. (Linda Malfait).